Często słyszę: „asertywność to sztuka odmawiania i stawiania na swoim” albo „muszę nauczyć się być asertywnym, żeby zacząć odmawiać”.
Wiele osób, zanim zacznie pracować z asertywnością, faktycznie zawęża jej definicję, skupiając się jedynie na powyższym aspekcie, a warto wiedzieć, jak szalenie rozbudowana jest ta umiejętność i na jak wiele sfer życiowych może wpływać!
Mam nadzieję, że ucieszę czytelników informacją, że z asertywnością się nie rodzimy, można nad nią pracować, jak nad każdą kompetencją i nieustannie rozwijać, żeby pomagała nam realizować nasze cele.
Czym jest asertywność?
Według splotu kilku definicji (m.in. Aleksandry Hulewskiej), asertywność to poczucie wpływu na swoje działania i życie. Jest to postawa szacunku wobec innych oraz samego siebie, a także spójność w tym co czujemy, myślimy i komunikujemy.
W życiu zawodowym, asertywność jest niezbędna do osiągania celów. Osoba asertywna potrafi wyrażać swoje potrzeby i oczekiwania w sposób jasny i konkretny, a jednocześnie słuchać innych i szanować ich punkt widzenia. Dzięki temu asertywność pozwala na skuteczne negocjowanie i rozwiązywanie konfliktów w pracy. Podstawą do rozpoczęcia ćwiczeń nad asertywną postawą jest poznanie siebie.
Co to oznacza?
Musimy zacząć badać nasze granice! W jakich momentach czujemy się niekomfortowo? Kiedy mamy poczucie, że zachowujemy się w niezgodzie do naszych potrzeb, uczuć i oczekiwań? Kiedy poddajemy się woli innych osób, a myślimy i chcemy zachować się inaczej? Kiedy zamiast wyrażać swoje uczucia, wpadamy w agresję lub bierność?
Znając odpowiedź na powyższe pytania, możemy zacząć pracować nad zmianą postawy, żeby wykazywać się asertywnością.
Co możemy uzyskać trenując asertywność?
1. Umiejętność odmawiania — faktycznie jest jednym z elementów postawy asertywnej i można trenować odmowę w taki sposób, żeby wyznaczyć swoje granice, jednocześnie nie raniąc innych, uwzględniając jedynie dobre intencje i chęć stworzenia zdrowych relacji, opartych na szacunku. Pomoże w tym komunikat „nie” tworzony we współpracy z empatią oraz komunikatem „ja”, np.: „(JA) Nie chcę robić trzeci raz tego za ciebie Krysiu, ale jeśli potrzebujesz wsparcia, chętnie nauczę cię jak to robić”.
2. Umiejętność mówienia i przyjmowania komplementów- tak, to też jest asertywna postawa! Przyjmując zasadę „ja ok, Ty ok” wierzymy, że zarówno ja zasługuję na docenienie, jak i warto doceniać innych np. kolegów z zespołu.
3. Umiejętność przyznawania się do błędów — mając świadomość swojej wartości, będąc asertywnym, nie obawiam się powiedzieć: „zrobiłam/em źle; przepraszam wiem, co poprawić w przyszłości”.
4. Kontraktowanie i wypowiadanie wprost swoich oczekiwań — „kontraktować oczekiwania” czyli umawiać się, tworzyć zasady, wokół których możemy bezpiecznie się poruszać w danej relacji. Dzięki temu 2 osoby lub zespół, szanując swoje granice, umawiają się na taki kontrakt, który uwzględnia je
i daje możliwość budowania satysfakcjonujących, zdrowych i długoterminowych relacji.
5. Umiejętność bronienia się, gdy mnie atakują — obrona siebie, swoich wartości, przekonań i myśli,
a czasami godności, jest bardzo ważną umiejętnością. Często w chwili ataku, bez zbudowania odpowiednich narzędzi, uciekamy w bierność i brak reakcji lub agresję, co prowadzi do eskalacji, a nie rozwiązania problemu/konfliktu.
6. umiejętność wyznaczania granic — wyznaczając swoje granice i kontraktując je, dajemy bezpieczeństwo sobie, ale też innym osobom, które wchodzą z nami w relacje. Dobre relacje są często celem obu stron, ale różnimy się na poziomie strategii (każdy ma inne granice, potrzeby
i komunikuje się w różny sposób). Warto więc pracować nad strategią: wyznaczyć granice, komunikować je wprost swoich rozmówcom.
Asertywność jest niezbędną umiejętnością zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym. Praktykowanie asertywności pozwala na budowanie zdrowych relacji opartych na wzajemnym szacunku i zrozumieniu, skuteczne rozwiązywanie konfliktów, osiąganie celów oraz lepsze radzenie sobie ze stresem. Brak asertywności może prowadzić do niskiego poczucia własnej wartości, budowania niesatysfakcjonujących relacji, trudności w rozwiązywaniu konfliktów oraz trudności
w osiąganiu celów. Dlatego warto praktykować asertywność!